Árið er 1816. Napóleonsstríðin eru nýafstaðin og Katalónía enn að jafna sig eftir hernám og ólguár. Í borgarhúsi í Barselóna situr kona – aðeins 33 ára gömul – ein með níu börn. Eiginmaður hennar, aðalsmaður og herforingi í þjónustu spænska hersins, hefur nýlega fallið frá. Hún er sjálf af aðalsætt og erfir jarðir og eignir – en stendur samt frammi fyrir nýju hlutverki í lífi sínu: að vera móðir, hússtjórnandi og ekkja í samfélagi sem er í endurreisn.
Jóakima de Vedruna hefði getað horfið inn í þögn sorgarinnar og lifað í afskekktri ró. En köllun Guðs til hennar vaknaði á ný, nú í hjartslætti barna, í hjálpsemi við veika og í löngun til að miðla kristnum kærleika til samfélagsins. Hún ákvað að nota stöðu sína og auðæfi ekki til að byggja undir eigin lífsþægindi heldur sem tæki í þjónustu Guðs og náungans.
Með elsku og staðfestu varð hún ekki aðeins móðir barna sinna heldur einnig andleg móðir fjölda kvenna og stúlkna í gegnum reglu sem hún stofnaði til menntunar, hjúkrunar og trúarlegrar vakningar. Í dag minnumst við hennar sem heilagrar Jóakimu de Vedruna – ekkju sem trúði, elskaði og þjónaði.
Æviágrip
Jóakima de Vedruna de Mas fæddist í Barselóna á Spáni þann 16. apríl 1783, áttunda barn í aðalsfjölskyldu með sterk tengsl við embættismannastéttina í Katalóníu. Hún giftist aðeins sextán ára gömul Teodoro de Mas, aðalsmanni og herforingja í spænska hernum, og áttu þau saman níu börn. Þegar hann lést árið 1816, stóð hún ein með börnin og djúpa trú sem hafði fylgt henni frá æsku.
Áður en hún giftist hafði hún íhugað klausturlíf og reynt að ganga í Karmelítaklaustur, en nú, í ljósi aðstæðna, blómstraði köllun hennar í nýrri mynd: að helga sig Guði sem ekkja, sem móðir og sem þjónustukona sjúkra og fátækra. Með blessun frá erkibiskupi Barselóna og hvatningu frá heilögum Antoni María Claret stofnaði hún árið 1826 systrafélagið Hið verndaða félag Karmelítasystra Vedruna, venjulega nefnt Vedruna-reglan. Reglan helgaði sig menntun stúlkna, hjúkrun og umönnun sjúkra og varð fljótt útbreidd í Katalóníu þrátt fyrir pólitískar óeirðir og ofsóknir. Jóakima leiddi nýju regluna með hlýju móður, staðfastri andlegri sýn og eindregnum kærleika.
Hún lést 28. ágúst 1854 í Vic í Katalóníu. Ferli helgunar hennar hófst snemma innan reglunnar og kirkjunnar. Hún var tekin í tölu blessaðra (beatificatio) af Píusi XI páfa þann 19. maí 1940. Hún var síðar tekin í tölu heilagra (canonisatio) af Píusi XII páfa þann 12. apríl 1959 í Róm, og er minningardagur hennar haldinn hátíðlegur þann 22. maí.Líkami heilagrar Jóakimu de Vedruna er varðveittur óskaddaður (incorruptus) og er til sýnis í glerskríni í kapellu Vedruna-systra í Vic. Þetta er vitnisburður um heilagleika hennar, í anda annarra dýrlinga sem hafa varðveist óvenjulega vel eftir dauðann. Það sem gerir þetta enn áhrifameira er einmitt giftingarhringurinn sem hún ber enn á fingri sínum. Hann er lifandi tákn um: trúfesti hennar sem eiginkonu, jafnvel eftir andlát eiginmannsins, trú hennar á að hjónaband sé heilagt og eilíft sakramenti, og samfellu í köllun Guðs – frá hjónabandi yfir í ekkjuhlutverk og reglustofnun.
Vedruna-reglan – köllun sem breiddist út um heiminn
Reglan sem Jóakima stofnaði í Vic árið 1826 bar frá upphafi nafnið Carmelitas de la Caridad de Vedruna, eða Vedruna-reglan. Hún var stofnuð í anda Karmelfjallsins, en með skýra köllun til samfélagsþjónustu, einkum í þágu sjúkra og stúlkna. Með blessun frá biskupinum í Vic og aðstoð frá kapúsínamunkinum Esteban de Olot hóf Jóakima, ásamt nokkrum konum, reglubundið samfélagslíf sem byggðist á kærleika í verki.
Þær hófu starfsemi sína á umbrotatímum í spænsku þjóðfélagi, en kærleikurinn sem þær báru út varð til þess að reglan breiddist hratt út. Páfaleg viðurkenning fékkst árið 1857 og staðfesting frá páfa Píusi IX árið 1860. Frá upphafi hefur Vedruna-reglan sameinað andlegt líf og veraldlega þjónustu: með því að mennta börn og ungmenni – sérstaklega stúlkur – og með hjúkrun og umönnun þeirra sem veikast standa. Hún hefur einnig lagt rækt við samfélagslega innleiðingu og barist fyrir réttlæti, einkum meðal þeirra sem standa jaðarsettir í eigin löndum.
Í dag starfar reglan í fjórum heimsálfum, með höfuðstöðvar í Róm og yfir 1800 systur í 246 samfélögum víðs vegar um heiminn. Hún sinnir fjölbreyttri þjónustu í löndum á borð við Spán, Ítalíu, Argentínu, Kúbu, Indland, Filippseyjar, Bandaríkin og mörg ríki Afríku – og hefur þannig haldið áfram því verki sem heilög Jóakima hóf: að vera nærvera kærleika Guðs í heiminum.
Tilvitnun
„Ekkert annað skiptir máli nema að elska Guð og láta sér annt um bræður okkar og systur í honum.“
Lærdómur
Heilög Jóakima minnir okkur á að lífshlutverk okkar getur tekið breytingum – að einar dyr lokist svo aðrar geti opnast. Hún var ekkja og móðir, en einnig leiðtogi í kirkjulegu lífi og stofnandi reglufélags. Með lífi sínu sýndi hún að kærleikur Guðs er ekki bundinn við klausturmúrana, heldur getur blómstrað mitt í heimilislífi og borgarsamfélagi. Hún sameinar í einni persónu móður og nunnu, þjónustu og bæn.
Bæn
Guð, þú gafst heilagri Jóakimu de Vedruna þá náð að fylgja köllun þinni sem eiginkona, móðir, ekkja og þjónustukona í samfélaginu. Gef okkur að læra af elsku hennar, eljusemi og hlýju í þjónustu við náungann. Veit okkur hugrekki til að lifa samkvæmt kærleika þínum hvar sem við erum kölluð til að þjóna.
Fyrir Krist vorn Drottin. Amen.