Í morgunhúminu, áður en klukkur Páfagarðs vekja borgina eilífu, hefur páfinn þegar lokið við að biðja efri óttusöng — kannski einn síns liðs í herbergi sínu eða í lítilli kapellu ásamt örfáum þjónustumönnum kirkjunnar. Hann rís upp og gengur hægt og berfættur yfir steinlagða ganga. Ljósið fellur mjúkt á veggi þar sem andlit helgra manna og kvenna horfa hughreystandi til hans úr veggmálverkum og styttum — eins og þau biðji með honum. Morgunsólin stafar fyrstu geislum sínum yfir Péturstorgið, þar sem áður dundu kappreiðar og háreysti, en er nú friðsælt og opið til bænar og samveru við Guð. Páfinn andar djúpt, eins og í þakklátri íhugun. Í hjarta hans bergmálar enn sársaukafull áminningin sem hann veitti fyrirrennara sínum — að kirkjan er ekki ættargóss heldur líkami Krists, og að kardínáladómur er ekki afurð ættartengsla. Hann er ekki íburðarmikill valdsmaður, heldur munkur í hvítum kufli, einsetumaður með sál biskups, sem nú gengur með krossinn í fúsu hjarta. Þannig byrjar dagurinn hjá Píusi V. páfa — í þögn, í bæn, í von um að sannleikur Krists megi skína skærar en sól yfir þjóðir heimsins.
Æviágrip
Heilagur Píus V. fæddist 17. janúar 1504 í litlu þorpi nærri Bosco í héraðinu Piedmont á Ítalíu og hlaut nafnið Antonio Ghislieri. Hann ólst upp á fátæku bóndabýli og gekk í dóminíkanaregluna aðeins fimmtán ára gamall. Þar hlaut hann strangt fræðinám og mótaðist djúpt af regluverki heilags Dominikusar sem lagði áherslu á einlæga trú, siðferðisfestu og prédikun orðsins. Hann kenndi guðfræði, gegndi embættum innan reglu sinnar og varð síðar yfirmaður héraðsins.
Antonio var vígður biskup árið 1556 og gerður kardínáli af Píusi IV. árið 1560. Hann varð þá strax þekktur fyrir einurð sína í að framfylgja ákvörðunum kirkjuþingsins í Trent og fyrir að verja kaþólskan rétttrúnað á þeim tímum er siðaskiptahreyfingin sótti fram. Sem kardínáli tók hann virkan þátt í síðari fundum kirkjuþingsins og varð einn helsti talsmaður þess að ákvarðanir þess yrðu innleiddar af festu og trúmennsku. Hann þótti staðfastur, einfaldur í lifnaði, og óhræddur við að mæta andstöðu — jafnvel innan kirkjunnar sjálfrar.
Þann 8. janúar 1566 var hann kjörinn páfi og tók sér nafnið Píus V. Hann lagði mikla áherslu á að efla siðgæði innan klerkastéttarinnar og bæta guðsþjónustulíf kirkjunnar. Hann lét endurskoða bæði messubók og tíðabænabók kirkjunnar og gaf út staðlaða útgáfu af messubókinni: Missale Romanum árið 1570, sem varð grundvöllur rómverska messuformsins og var notuð með litlum breytingum allt fram til 1970. Hann beitti sér af hörku gegn spillingu og eftirlátssemi innan kirkjunnar, en var um leið einfari sem lifði næstum eins og munkur.
Á valdatíma sínum studdi hann kaþólskar þjóðir í baráttu gegn útþenslu Ottómannaríkisins og gegndi lykilhlutverki í því að stofna heilaga bandalagið sem stóð að sigrinum í orrustunni við Lepanto árið 1571. Hann lagði einnig áherslu á að efla trúarlíf almennings, hvatti til bænaiðkunar og trúarlegs aga meðal leikmanna og vígðra þjóna kirkjunnar. Hann andaðist 1. maí 1572, aðeins sex árum eftir að hann settist á páfastól. Hann var lýstur heilagur árið 1712 af Klemensi XI. og líkami hans hvílir í basilíkunni Santa Maria Maggiore í Róm. Minning hans lifir sem tákn um trúfesti, hugrekki og hreinskilni í þjónustu kirkjunnar.
Tilvitnun
„Ég er fátækur munkur, sem varð páfi með vilja Guðs. Ég hef reynt að gegna þessu embætti eins og þjónn Krists, ekki eins og höfðingi heimsins.“
— Heilagur Píus V. páfi
Lærdómur
Líf heilags Píusar V. minnir okkur á að hin sanna þjónusta við Guð krefst bæði hógværðar og hugrekkis. Hann var ekki valdsmaður að eðlisfari, heldur guðhræddur maður sem barðist gegn spillingu, misrétti og trúarlegu hirðuleysi – bæði innan kirkjunnar og utan. Hann sýndi að umbætur sem koma eiga að ofan verða ekki aðeins með orðum og fyrirmælum heldur með einlægri fyrirmynd og fordæmi þeirra sem hátt settir eru. Í bæn og aga var hann leiðtogi sem hlustaði á kirkjuna og þjónaði henni í anda, jafnvel þegar það kostaði hann persónuleg þægindi eða vinsældir. Hann var líka maður Maríu, Guðs móður, og lagði allt á vald hennar í baráttunni við myrk öfl samtímans. Við lærum af honum að trúfesta og biðjandi hjarta eru mikilvægari en úrræði heimsins þegar við viljum þjóna réttlætinu og sannleikanum.
Bæn
Heilagi Píus V. páfi, þú sem þjónaðir kirkjunni af auðmýkt og festu,
kenndu okkur að elska sannleikann,
að fylgja Kristi með hreinu hjarta
og að biðja af trú og von um lausn allra þjóða.
Þú sem studdir börn kirkjunnar með föstu og bæn,
hjálpaðu okkur að lifa heilögu lífi mitt í erli þessa heims.
Gerðu okkur staðföst í trúnni,
fús til þjónustu og einlæg í kærleika.
Við biðjum þig um fyrirbæn þína
svo að við verðum trú Guði og bræðrum okkar
í daglegri vegferð okkar til eilífs lífs.
Amen.