 |
| Hinir fyrstu píslarvottar kirkjunnar í Rómaborg. Mynd: ChatGPT |
Í dag, 30. júní, minnir kirkjan okkur á hina fyrstu píslarvotta kirkjunnar í Rómaborg, sem voru ofsóttir og drepnir vegna trúar sinnar undir valdi keisarans Neró árið 64 e.Kr.
Þessi hátíð er meðal nýrri hátíða sem bætt var við árið 1969 við endurskipulagningu almenna rómverska kirkjudagatalsins. Ákveðið var að einfalda og sameina hátíðir og horfa frekar á alþjóðlega mikilvæga dýrlinga og píslarvotta. Þessi breyting var að hluta til vegna þeirra áhrifa sem Annað Vatíkanþingið hafði á líf kirkjunnar almennt, þar sem kirkjan vildi stuðla að betri tengingu við sögulegar rætur sínar og mikilvægi píslarvotta. Þetta var einnig liður í því að draga úr fjölda hátíða sem tengdust einstökum dýrlingum, en leggja meiri áherslu á sameiginlega píslarvotta sem hafa alþjóðlegt mikilvægi fyrir alla kirkjuna.
Sögulegt samhengi og ofsóknir Neró
Hátíðin er degi á eftir hátíð heilagra Péturs og Páls, þar sem þessi tveir píslarvottar voru drepnir árið 64 e.Kr. af sama keisaranum, Neró. Hann var einn af hinum verstu ofsækjendum sem kirkjan hefur þekkt og sem beitti ómældri grimmd við að refsa þeim sem neituðu að hafna trú sinni. Neró nýtti kristna menn sem blóraböggla fyrir eigin mistök og stjórnskipulegan vanda eftir brunann mikla sem eyddi stórum hluta Rómaborgar. Af því að margir borgarar ásökuðu keisarann um að vera ábyrgan fyrir brunanum, ákvað hann að kenna hinum kristnu um ósköpin. Þannig hófust ofsóknir sem urðu víðtækar og beindust bæði að einstaklingum og hópum. Margar píslarvottar voru handteknir, pyntaðir og myrtir með grimmilegum hætti. Þessar ofsóknir voru hrottalegar og endurspegla hvað var í húfi fyrir hina kristnu.
Fyrstu píslarvottar kirkjunnar
Hinir fyrstu píslarvottar kirkjunnar í Rómaborg eru ekki nafngreindir og eru ekki skráðir í nýja dagatalið með nákvæmum upplýsingum um hverjir þeir voru. Þeir voru einfaldlega ónefndir einstaklingar úr öllum stéttum og hópum samfélagsins. Í þessum píslarvottum sjáum við þó fyrirmyndir sem endurspegla óbilandi trú og viljann til að fylgja Jesú Kristi, jafnvel á kostnað lífs síns. Þeir urðu tákn fyrir óbilandi trú og viðgang kirkjunnar.
Arfleifð þeirra og tenging við kirkjuna í dag
Það er líklega ekki auðvelt að tengja þessa fyrstu píslarvotta við við hugarheim íbúa Vesturlanda í dag, þar sem fæstir ef nokkrir hafa upplifað ofsóknir á borð við þær sem Neró og Rómverjar beittu kristna menn á fyrstu öld og síðar. En þó að við séum ekki lengur beitt ofsóknum sem fyrr, eru þessir píslarvottar enn til staðar í minningunni sem fyrirmyndir í trúnni. Þessi hátíð á að minna okkur á kraftinn sem felst í því að standa fast við eigin trú og hlýðni við Guð, sama hvaða aðstæðum við stöndum frammi fyrir.
Við getum einnig nýtt þessa hátíð til að hugleiða og biðja fyrir þeim sem verða enn fyrir ofsóknum á okkar tímum, sérstaklega trúarlegum minnihlutahópum sem búa við þráláta fyrirlitningu eða ofbeldi. Það er mikilvægt að við minnumst þeirra sem stóðu fast við trú sína undir miklum þrýstingi, og biðjum fyrir þeim sem í dag upplifa slíka erfiðleika, að þau fái styrk og vörn.
Bæn
Almáttugi Guð,
við fögnum minningu fyrstu píslarvotta kirkjunnar,
þeim sem fórnuðu lífi sínu fyrir trú sína
undir grimmilegum ofsóknum,
og lofum þig sem gafst þeim styrk og óbilandi trú.
Við biðjum þig, Guð, fyrir öllum þeim sem upplifa ofsóknir,
áreiti og ofbeldi vegna trúar sinnar.
Gef þeim styrk, vernd og hugrekki,
og lát þeim verða ljóst að þeir eru ekki einir.
Megi eldmóður þeirra hjálpa okkur að standast freistingar,
gefðu okkur náð til að standa með trú okkar
og dýpka sátt og samstöðu með þeim sem þurfa á stuðningi okkar að halda.
Amen.