 |
| Hl. Bónaventúra, biskup og kirkjufræðari. Mynd: ChatGPT |
15. júlí er minningardagur heilags Bónaventúra (um 1217–1274), sem kirkjan heiðrar sem biskup, fræðara og andlegan leiðtoga fransiskana. Hann fæddist í bænum Bagnoregio á Ítalíu og fékk nafnið Giovanni di Fidanza. Að sögn heilags Tómasar frá Celano fékk hann mikla heilsubót í æsku vegna fyrirbænar heilags Frans frá Assísí, og átti það eftir að marka líf hans.
Bónaventúra gekk ungur í fransiskanaregluna og sýndi fljótt mikla námshæfileika og næmni fyrir guðlegum sannleika. Hann stundaði nám í París, þar sem hann varð jafnframt kennari og vinur heilags Tómasar frá Akvínó. Þeir tveir voru síðar samtímis útnefndir kirkjufræðarar (Doctor Ecclesiae) árið 1588 af Sixtusi páfa V.
Þó hl. Bónaventúra og hl. Tómas væru samtímamenn og vinir, voru nálganir þeirra ólíkar. Tómas, dóminíkani, leitaðist við að samræma trú og rökvísi með aðferðum Aristótelesar, en Bónaventúra, fransiskani, lagði meiri áherslu á íhugun og andlegt ferðalag til Guðs. Sá fyrri byggði á skýrum rökfærslum, sá síðari á vísindum hjartans. Báðir voru síðar heiðraðir sem kirkjufræðarar, tákn þess að höfuð og hjarta starfa saman í þjónustu trúarinnar.
Hl. Bónaventúra var kosinn yfirmaður fransiskana árið 1257, þegar reglan stóð frammi fyrir miklum deilum milli þeirra sem vildu halda sig við stranga fátækt og annarra sem vildu mildari stefnu. Með yfirburða visku og hógværð tókst Bónaventúra að sameina regluna og móta hana sem öfluga andlega hreyfingu í þjónustu við kirkjuna.
Bónaventúra var ekki aðeins fræðimaður, heldur líka íhugull mystíker og guðrækinn rithöfundur. Í riti sínu Itinerarium mentis in Deum (Ferð hugans til Guðs) lýsir hann andlegri leið sem leiðir einstaklinginn frá skynheiminum, gegnum íhugun og kærleika, til innilegrar sameiningar við Guð. Rit hans um heilagan Frans frá Assisi heitir Legenda Major og varð aðalheimildin um líf stofnanda reglunnar.
Árið 1273 var hann gerður kardínáli og erkibiskup í Albano og tók þátt í kirkjuþingi í Lyon árið 1274, þar sem hann lést skyndilega. Hann var tekinn í tölu heilagra árið 1482 og síðar lýstur kirkjufræðari.
Tilvitnun úr ritum hans:
„Í öllu sköpunarverkinu er eitthvað sem leiðir okkur til kærleika til Guðs — það sem hefur fegurð, líf, reglufestu eða ljós. Öll þessi undur eiga upptök sín í Guði.“
Lærdómur fyrir okkur í dag
Bónaventúra minnir okkur á að fræðileg þekking og andleg íhugun eru ekki andstæður, heldur styður þetta hvort annað. Hann lifði einföldu lífi sem reglubróðir, en var samt ein helsta rödd kirkjunnar á sínum tíma. Hann kennir okkur að elskan og leitin að sannleikanum þurfi hvoru tveggja að eiga sér djúpar rætur í Guði. Þeir sem eru í leit að djúpri andlegri endurnýjun geta fundið hjá Guði bæði leiðsögn og innblástur.
Bæn til heilags Bónaventúra
Guð, þú gafst heilögum Bónaventúra bæði djúpa fræðilega innsýn og brennandi kærleika. Gef okkur að feta í fótspor hans með trúfesti og hlýðni, svo að við fáum að kynnast þér betur og elska þig heitar. Fyrir Krist, Drottin vorn. Amen.