 |
| Heilög María mey frá Karmelfjalli. Mynd: ChatGPT |
Hátíð Maríu meyjar frá Karmelfjalli er aðalhátíð Karmelreglunnar og sterk áminning um að við eigum móður og verndara í himninum sem leiðir okkur til Krists. Á 4. öld myndaðist víðtæk einsetumenning í Egyptalandi, Sýrlandi og Palestínu þar sem kristnir einsetumenn leituðu út í eyðimerkur í líkingu við Elía spámann og Jóhannes skírara. Þessir hópar lásu ritninguna, sungu sálma og helguðu sig bænalífi og íhugun. María var á þessum tíma orðin mikilvægt trúartákn í austrænni kristni, og sumir fræðimenn telja að helgun hennar sem móður og fyrirmyndar einsetumanna hafi komið fram þar snemma.
Þegar hópur einsetumanna safnaðist saman á Karmelfjalli á 12. öld (eftir að krossfarar höfðu opnað leiðir vestanmanna til Palestínu), tileinkuðu þeir kapellu sína Maríu mey, sem þeir kölluðu „Domina loci“ – „Frú þessa staðar“. Það er frá og með 13. öld sem nafnið „María frá Karmelfjalli“ eða „Frú Karmels“ verður skilgreint heiti með sérstökum helgisiðum.
Fr. Kieran Kavanaugh OCD bendir í verkum sínum á að Karmelreglan hafi frá upphafi litið á Maríu sem móður og fyrirmynd reglulífsins, en að það hafi ekki verið sérstök „hátíð“ tileinkuð henni fyrr en eftir samþættingu reglunnar í Evrópu. Regla hl. Albertusar fyrir einsetumennina á Karmelfjalli frá um 1206-1214 nefnir ekki Maríu sérstaklega, en hún var þegar orðin verndari samfélagsins sem fékk þá reglu. Í litúrgískum handritum frá 14. öld kemur fram sérstök „Festum Beatae Mariae de Monte Carmelo“ og varð sú hátíð víðtekin eftir samþykki páfa í kringum 1726.
Blessaður Símon Stock, enskur einsetumaður og síðar forstöðumaður Karmelreglunnar, varði löngu lífi sínu til að styrkja regluna sem á þessum tíma stóð frammi fyrir miklum áskorunum eftir að hún flutti frá Mið-Austurlöndum til Evrópu. Samkvæmt helgisögn birtist honum María mey um 1251 og færði honum brúna axlaklæðið (skapúlarið) með loforði um vernd sína. Skapúlarið varð síðan ytra tákn trúar, helgunar og trausts – og er notað enn þann dag í dag af Karmelreglufólki og trúfastri alþýðu víða um heim.
Sú sérstaka tenging Karmelreglunnar við Maríu byggist ekki aðeins á guðrækni og hefð heldur djúpri andlegri arfleifð. Karmelreglan ástundaði frá upphafi íhugun, ritningarlestur og kyrrð. María mey er fyrirmynd alls sem reglan leitast við: innri einbeiting, hugleiðsla og að bera Krist í hjarta sínu. Hún er tákn Guðs nálægðar í hljóðu hjarta, líkt og skýstólpinn sem leiddi Ísraelsmenn í eyðimörkinni.
Karmelreglan þróaðist síðar í tvo meginstrauma: upprunalegu regluna og hina „berfættu“ grein hennar sem varð síðan að því sem við þekkjum sem berfættu Karmelregluna með Teresu frá Avílu og Jóhann af Krossi sem upphafsmanneskjur. Leikmenn Karmels (OCDS) hafa átt sinn sess með því að ástunda helgun og íhugun í daglegu lífi, undir verndarvæng heilagrar Maríu meyjar.
Þeir sem bera skapúlarið með trú og skilyrðislausu trausti vita að þeir tilheyra fjölskyldu sem María verndar og leiðir. Hún kennir okkur að geyma orð Guðs í hjarta okkar og að fylgja Krists leið, jafnvel í myrkri.
Bæn til heilagrar Maríu meyjar frá Karmelfjalli
Ó heilaga María, móðir Guðs og verndardýrlingur Karmels,
drottnng himnanna og friðar ljós.
Þú sem leiddir hl. Símon Stock með mildri miskunn þinni
og gafst honum skapúlar þitt,
ver með okkur í öllum þrautum og hættum.
Kenndu okkur að hlusta á Son þinn í kyrrð hjartans
og bera hann með elsku í heimi sem þarfnast ljóss.
Verndaðu fjölskyldu þína hér á jörðu
og leið okkur á veg fullkomins kærleika
til Krists Drottins vors,
sem lifir og ríkir um aldir alda. Amen.