 |
| Heilagur Jóhannes Krýsostómus biskup og kirkjufræðari |
Heilagur Jóhannes Krýsóstómus fæddist árið 347 í Antíokkíu. Hann var einn mesti prédikari fornkirkjunnar og er talinn meðal kirkjufeðranna miklu. Nafn hans, Krýsóstómus, merkir „gullmunnur“ og vísar til þeirra eldheitu og lýsandi orða sem einkenndu boðun hans. Hann er einnig kirkjufræðari og helgihald kirkjunnar minnist hans sérstaklega í dag.
Æviágrip
Jóhannes ólst upp í heiðinni borgarmenningu Antíokkíu og hlaut menntun hjá hinum heiðna ræðumanni Líbaniusi. Svo mikill var hæfileiki hans til mælskulistar að Líbanius harmaði á dánarbeði sínu að kristnir menn hefðu „stolið“ Jóhannesi frá sér. Þeir hæfileikar sem áttu sér rætur í heimspeki og bókmenntum urðu hins vegar helgaðir Guði í bæn og föstu. Jóhannes leitaði einlífis og iðkaði bæn og ritningarnám í eyðimörkinni. Þar lærði hann að þekkja Drottin og festi í minni sínu mestan hluta Ritningarinnar.
Þegar heilsa hans brást sneri hann aftur til Antíokkíu og var vígður til prests. Þar hóf hann að prédika af slíkum krafti að fólk nefndi hann Krýsóstómus, gullmunninn. Hann skýrði Ritninguna dag eftir dag, áminnti menn um kærleika og samstöðu og minnti á að borðhald við altarið yrði að endurspeglast í lífi okkar:
„Viltu heiðra líkama Krists? Þá skaltu ekki hunsa hann þegar hann er nakinn … Sá sem sagði: ‘Þetta er líkami minn’ er hinn sami og sagði: ‘Þér sáuð mig hungraðan og gáfuð mér ekki að eta’ og ‘Hvað sem þér gjörðuð einum minna minnstu bræðra, það hafið þér mér gjört.’“
Árið 397 var hann, gegn eigin vilja, gerður patríarki í Konstantínópel, höfuðborg heimsveldisins. Þar mætti hann spillingu, óhóflegum lífsstíl og pólitískum fléttum. Hann hrakti spillta biskupa úr embætti og hélt fast við einfaldleika í eigin búi. Þessi sannleiksást vakti honum þó ekki vinsældir meðal hinna auðugu og valdamiklu.
Keisaraynjan Euxódía tók því illa þegar hann prédikaði gegn íburði og hégóma hirðarinnar. Hún sá til þess að hann yrði sendur í útlegð. Þrátt fyrir mótmæli fólksins var hann að lokum hrakinn burt og andaðist veikburða árið 407, áður en hann náði á útlegðarstað sinn.
Síðustu orð hans voru: „Dýrð sé Guði fyrir allt.“
Tilvitnun
„Dýrð sé Guði fyrir allt.“ – síðustu orð Jóhannesar Krýsóstómusar
Lærdómur
Heilagur Jóhannes Krýsóstómus kennir okkur að orð eru ekki hlutlaus heldur geta þau orðið að ljósi Guðs eða vopni óréttlætisins. Hann lifði í sannleiksást og hugrekki, barðist gegn spillingu og minnti stöðugt á að guðsþjónustan við altarið og lífsins guðsþjónusta væru órjúfanlega tengdar.
Bæn
Guð, þú sem gafst kirkju þinni heilagan Jóhannes Krýsóstómus sem djarft vitni sannleikans og sem „gullmunn“ í þjónustu orðs þíns, lát okkur með orðum og verkum heiðra líkama Krists í öllum bræðrum okkar og systrum. Fyrir Jesú Krist, Drottin vorn. Amen.