 |
| Heilög Teresa af Jesú, Karmelnunna og kirkjufræðari |
Heilög Teresa af Jesú, einnig nefnd Teresa frá Ávila, er ein skærasta stjarna Karmelreglunnar og allrar kristinnar dulhyggju. Hún var kona sem sameinaði djúpa trú, mikla skáldskapargáfu og óvenjulegan kjark. Í henni bjó eldur kærleikans sem hreinsaði, lýsti og umbreytti. Líf hennar var eins og ferðalag inn í hinn innri kastala sálarinnar — leið sem hún lýsti af skýru innsæi og mannlegri hlýju.
Æviágrip
Teresa de Cepeda y Ahumada fæddist í Ávila á Spáni árið 1515, dóttir Gyðings sem hafði tekið kristna trú og annarrar konu hans. Hún ólst upp í glaðværri fjölskyldu og elskaði riddarasögur og ævintýri. En eftir að hún missti móður sína og síðar elskaðan bróður sinn varð trúarleg leit hennar dýpri. Hún gekk í karmelklaustur í Ávila árið 1536, þrátt fyrir andstöðu föður síns, og sór klausturloforð 3. nóvember 1537.
Líf hennar varð ekki laust við þjáningar. Hún veiktist alvarlega og var um hríð talin látin, en sneri aftur til lífs og heilsu. Sú reynsla varð upphaf nýrrar köllunar: „Ég sá mynd af Drottni, hlaðinn sorgum. Þegar ég horfði á hann fann ég mig hrærða í mínum innsta kjarna,“ skrifaði hún síðar. Það var önnur umbreyting hennar, þegar hún skildi að allt sem dró hugann frá bæninni og kærleikanum varð að víkja.
Teresa öðlaðist dýrmæta dulræna reynslu, meðal annars sýnir og hrifningar sem hún lýsir í Bókinni um líf mitt. Hún varð sannfærð um að endurnýja þyrfti Karmelregluna og stofnaði ný klaustur í Kastilíu sem lögðu áherslu á einfaldleika, fátækt og bænahald. Með stuðningi heilags Jóhannesar af Krossi varð hún upphafsmaður Reglu hinna berfættu karmelíta (Ordo Carmelitarum Discalceatarum, skammstafað OCD).
Hún skrifaði meðal annars Veginn til fullkomleikans og hið fræga dulræna verk Borgina hið innra — myndlíkingu um sálina sem gengur í gegnum sjö herbergi á leið til sameiningar við Guð. Þessar bækur eftir hana hafa verið þýddar á íslensku af bróður Jóni Rafni Jóhannssyni fyrsta reglubróður Leikmannareglu Karmels (OCDS) sem þýddi einnig Bókina um líf mitt og Íhuganir um Ljóðaljóðin. Þessar bækur eru fáanlegar í stærra broti í verslun Karmelklaustursins í Hafnarfirði, að Ölduslóð 37, og einnig á netinu í minna broti á vefslóðinni: https://www.lulu.com/spotlight/jonrafn. Síðar skrifaði Teresa einnig Bókina um stofnun klaustranna (Libro de las Fundaciones), sem enn hefur ekki komið út á íslensku.
Þrátt fyrir veikindi hélt hún áfram starfi sínu til hinstu stundar og andaðist í Alba de Tormes árið 1582. Hún var tekin í tölu heilagra árið 1622 og árið 1970 varð hún ein af fyrstu konum kirkjunnar sem fengu titilinn kirkjufræðari (Doctor Ecclesiae).
Tilvitnun
„Bæn er ekki annað en vináttusamband: að tala oft og einlæglega við þann sem við vitum að elskar okkur.“ — Bókin um líf mitt, 8. kafli
Lærdómur
Heilög Teresa af Jesú kennir okkur að innri bæn er hjarta kristins lífs. Hún er ekki bundin orðum eða formum, heldur er hún lifandi samband við Krist sem býr í hjarta mannsins. Í auðmýkt og trúfesti leiðir hún lesandann inn í dýpri vitund um návist Guðs. Hún sýnir að kærleikurinn sem Guð kveikir í sálinni getur bæði sært og læknað — og að í því hjartasári býr kraftur umbreytingarinnar. Orð hennar, skrif og fordæmi hefur mikið að gefa öllum sem leita friðar í hjarta sínu og vilja kynnast Guði í þögn og kyrrð.
Bæn
Guð, sem fylltir hjarta heilagrar Teresu af Jesú eldi kærleika þíns,
leið okkur einnig inn á veg auðmýktar og innri bænar,
svo að við megum lifa í djúpum tengslum við Krist
og bera ávöxt kærleika í heiminum.
Fyrir Jesú Krist, Drottin vorn. Amen.
Nada te turbe – Lát ekkert trufla þig
(Bæn heilagrar Teresu):
Lát ekkert trufla þig,
ekkert hræða þig;
allt er hverfult,
en Guð er ávallt óumbreytanlegur;
þrautseig þolinmæði nær hverju og einu marki;
þeim sem á Guð er í engu ávant;
Guð einn er nóg.