Heilagur Patrekur, verndardýrlingur Írlands, er einn þekktasti dýrlingur kristinnar trúar og hefur haft djúpstæð áhrif á menningu og trúarlíf Íra. Minning hans er heiðruð árlega, hinn 17. mars með hátíðarhöldum víða um heim, þar sem fólk kemur saman til að fagna arfleifð hans og áhrifum.
Patrekur fæddist seint á 4. öld í Rómverska Bretlandi, líklega á svæði sem nú tilheyrir Wales eða Skotlandi. Á unglingsárum var honum rænt af írskum sjóræningjum og seldur í þrældóm á Írlandi, þar sem hann gætti sauðfjár. Eftir sex ára þrældóm tókst honum að flýja og snúa aftur til heimalands síns. Þessi reynsla hafði djúp áhrif á hann og leiddi til þess að hann ákvað að helga líf sitt trúboði. Hann sneri síðar aftur til Írlands sem trúboði, þar sem hann vann að því að breiða út kristna trú meðal íbúa landsins. Patrekur er talinn hafa notað þríblaða smára til að útskýra heilaga þrenningu, sem hefur síðan orðið eitt helsta tákn Írlands. Hann lést 17. mars, líklega árið 461, og hefur sá dagur síðan verið haldinn hátíðlegur sem dagur heilags Patreks.
Í lífi sínu reiddi Patrekur sig á bænir og innblástur frá Guði. Þegar hann var í þrældómi á Írlandi baðst hann oft fyrir, og sjálfur sagði hann að trú hans hefði vaxið á þessum tíma. Í játningu sinni skrifar hann: „Kærleikur til Guðs og ótti við hann óx í mér, og einnig trúin. Á einum degi fór ég með hundrað bænir og næstum jafn margar á næturnar. Ég bað í skógum og á fjöllum, jafnvel fyrir dögun. Hvorki snjór, né ís, né rigning virtist snerta mig.“
Eftir sex ár í ánauð dreymdi Patrek draum þar sem hann sá fyrir sér frelsi sitt. Hann fylgdi sýninni og tókst að komast undan og ferðaðist fótgangandi um 200 kílómetra til strandar. Þar tókst honum að sannfæra sjómenn um að leyfa sér að fara með þeim, og þeir fluttu hann aftur til Bretlands, þar sem hann sameinaðist fjölskyldu sinni á ný.
Síðar fékk Patrekur sýn, sem hann lýsir einnig í játningu sinni: „Ég sá mann koma til mín eins og frá Írlandi; hann hét Victoricus, og hann hafði nokkur bréf með sér. Hann rétti mér eitt þeirra. Ég las fyrstu línuna: 'Rödd Íra'. Þegar ég las, virtist mér ég heyra raddir fólksins sem bjó í skóglendi Voclutus [staðinn þar sem hann var í ánauð] við vesturhafið, og raddir þeirra virtust sem ein, biðjandi mig, og þær kölluðu mig 'hinn unga þjón Guðs' og þær hvöttu okkur öll til að ganga saman.“
Þessi sýn veitti Patreki eldmóð og styrk til að halda áfram námi sínu og þjálfun. Hann var vígður til prests af Germanusi, biskupi í Auxerre, og síðar sendur aftur til Írlands til að vinna að kristniboði.
Dagur heilags Patreks er þjóðhátíðardagur Írlands og er haldinn hátíðlegur með skrúðgöngum, tónlist, dansi og almennri gleði. Græni liturinn, sem táknar græna landslagið á Írlandi, er allsráðandi á þessum degi. Hátíðarhöldin hafa breiðst út um allan heim, sérstaklega til landa þar sem írsk samfélög eru, svo sem Bandaríkjanna, Kanada og Ástralíu. Í Bandaríkjunum eru stórar skrúðgöngur haldnar í borgum eins og New York, Chicago og Boston, þar sem írsku arfleifðinni er fagnað með stolti.
Áhrif heilags Patreks ná einnig til Íslands, þó að hann sjálfur hafi ekki haft beina tengingu við landið. Patreksfjörður, þorp á Vestfjörðum, dregur nafn sitt af öðrum Patreki, biskupi í Suðureyjum. Samkvæmt Landnámabók var Örlygur Hrappsson, landnámsmaður á Íslandi, fóstraður af þessum Patreki biskupi og fékk leiðsögn hans um landnám. Patrekur biskup gaf honum kirkjuvið, járnklukku og vígða mold, sem hann átti að nota við kirkjusmíði á Íslandi. Þessi kirkja var helguð hinum helga Kolumba. Þó að þessi Patrekur sé ekki hinn sami og verndardýrlingur Írlands, sýnir nafnið hvernig írsk áhrif bárust til Íslands í gegnum kristna trú og trúboða.
Heilagur Patrekur er dýrlingur sem hefur haft víðtæk áhrif á trúarlega og menningarlega arfleifð margra þjóða. Frá því að vera þræll á Írlandi til að verða verndardýrlingur landsins, hefur saga hans snert hjörtu milljóna manna um allan heim. Þann 17. mars, á degi heilags Patreks, er gott tækifæri til að íhuga þessi tengsl og fagna fjölbreytileika og ríkidæmi menningararfsins.
https://www.vaticannews.va/en/saints/03/17/st--patrick--bishop--disciple-of-ireland-.html
