Í hjarta Afríku, á seinni hluta 19. aldar, kom fram hópur ungra manna sem völdu frekar dauðann en að svíkja trú sína. Þeir voru þjónar og hirðmenn við hirð Kabaka (konungs) í Buganda, sem er nú hluti af Úganda. Þegar konungur fór að ofsækja kristna menn, stóðu þeir fastir í trúnni – og greiddu fyrir það með lífi sínu. Karl Lwanga var leiðtogi þessara ungu píslarvotta og 3. júní á hverju ári minnist kirkjan þeirra.
Karl Lwanga sem verndari drengjanna
Hirð Kabaka Mwanga II var skipulögð með fjölda þjóna og hirðmanna, þar á meðal ungra drengja sem gegndu hlutverki skjaldsveina og þjónustufólks konungs. Þegar kristni barst til Buganda með kaþólskum og anglískum trúboðum, tóku margir þessara drengja trú, og meðal þeirra varð Karl Lwanga einn af áhrifamestu leiðtogunum.
Mwanga konungur, sem hafði orðið tortrygginn gagnvart kristinni trú – meðal annars vegna tengsla hennar við erlend ríki – varð einnig æ reiðari yfir því að kristnir hirðmenn neituðu að hlýða honum í persónulegum málum. Þar ber helst að nefna að sumir drengjanna, eftir að hafa tekið kristna trú, neituðu að verða við kynferðislegum kröfum konungsins, sem virðist hafa beitt stöðu sinni til að misnota unga þjónustuþegna sína.
Karl Lwanga, sem varð yfirmaður þessa hóps drengja eftir píslarvætti hl. Jósefs Mkasa (forvera hans), tók það hlutverk sitt alvarlega að vernda drengina – bæði líkamlega og andlega. Hann kenndi þeim að biðja, stýrði kvöldbænum þeirra og leyndi skírn sem hann framkvæmdi í laumi þegar prestar voru ekki til staðar. Hann hvatti þá líka til að standast freistingar og ótta, og að hafna öllu sem væri í andstöðu við trú þeirra, jafnvel þó það kostaði þá lífið.
Aðgerð Karl Lwanga og drengjanna að neita valdi konungs yfir líkama sínum og vilja, var byltingarkennd í samfélagi þar sem konungur hafði nánast guðlegt vald. Þeir höfðu lært að sá sem þeir þjónuðu nú – Kristur – væri æðri öllum jarðneskum höfðingjum.
Þann 3. júní 1886 voru Karl og 12 aðrir kristnir menn brenndir lifandi í Namugongo. Með þeim voru 11 aðrir píslarvottar, sem höfðu áður verið teknir af lífi. Það voru alls 22 kaþólskir menn á aldrinum 14–30 ára sem urðu píslarvottar á árunum 1885–1887. Píus páfi XII lýsti þá sæla árið 1920, og Páll páfi VI tók þá í tölu heilagra árið 1964 í Róm.
Tilvitnun
„Eldurinn sem þú munt kveikja mun brenna aðeins í stutta stund, en trú okkar mun lifa að eilífu.“
– Heilagur Karl Lwanga
Lærdómur
Píslarvottar Úganda minna okkur á að engin menning eða tímabil er undanskilin kölluninni til heilagleika. Þessir ungu menn kusu Krist umfram öryggi, völd og líf sitt – og eru því tákn vonar og trúar í Afríku og öllum heiminum. Þeir vitna einnig um mikilvægi kynferðislegrar siðprýði, trúmennsku í þjónustu og hugrekki andspænis kúgun. Í þeim sjáum við að heilagleiki sprettur á hverjum stað þar sem hjarta er opið fyrir náð Guðs.
Bæn
Guð, þú sem gafst heilögum Karli Lwanga og félögum hans styrk til að standast ofsóknir og deyja fyrir trú sína,
veittu okkur þá náð að vera staðföst í trú og trúmennsku í lífi okkar.
Megum við líkt og þeir láta ljós Krists lýsa í heimi ótta og óréttlætis.
Fyrir Jesú Krist, Drottin vorn. Amen.