 |
| „Drottinn minn og Guð minn!“ Mynd: ChatGPT |
Hinn 3. júlí minnist kirkjan heilags Tómasar postula. Hann er stundum kallaður „efasemdar-Tómas“, en saga hans og arfleifð sýnir dýpri mynd. Samkvæmt gömlum kristnum heimildum fór Tómas austur á bóginn eftir upprisu Krists og endaði að líkindum líf sitt sem píslarvottur á Indlandi. Í Suður-Indlandi, einkum í ríkjunum Kerala og Tamil Nadu, eru kristin samfélög sem rekja trú sína aftur til Tómasar. Þessar „Tómasarkristnu“ kirkjur, eins og Syro-Malabar kirkjan, hafa varðveitt forna helgisiði og kristna arfleifð sem er í fullri einingu við Rómversk-kaþólsku kirkjuna.
Þó saga kirkjunnar á Indlandi sé flókin og greinar hennar margar, bera allar vott um djúp áhrif heilags Tómasar. Þar má sjá að efasemdir hans í upphafi urðu að djúpri trú, og trú hans varð að kraftmiklu boðunarstarfi.
Drottinn minn og Guð minn
Guðspjall dagsins (Jh 20, 24–29) lýsir endurfundi Tómasar og upprisins Jesú. Tómas hafði ekki verið viðstaddur fyrri opinberun Krists fyrir postulunum og trúði þeim ekki. Hann setur fram skilyrði: „Nema ég sjái naglaförin í höndum hans og leggi fingur minn í þau og leggi hönd mína í síðu hans, trúi ég því ekki.“ (v. 25)
Þegar Jesús birtist aftur viku síðar, snýr hann sér beint að Tómasi og býður honum að snerta sárin. Það er ekki dómur sem hljómar frá frelsaranum, heldur friður: „Friður sé með yður!“ Jesús mætir efasemdinni með nærveru, mildi og sönnun líkamlegra sára sem bera vott um fórnina. Þetta augnablik leiðir til einnar dýpstu játningar Nýja testamentisins: „Drottinn minn og Guð minn!“ (v. 28)
Jesús svarar með orðum sem gilda fyrir okkur öll: „Sælir eru þeir sem trúa, þótt þeir sjái ekki.“ (v. 29) – þannig teygir sagan sig inn í samtíma okkar. Við sjáum ekki upprisinn frelsara með eigin augum, en með trú og samfélagi berum við líka vitni um nærveru hans.
Sá sem efast – og trúir af dýpt hjartans
Tómas krefst ekki kraftaverks, heldur merkja um þjáningu. Hann vill vita að Jesús sem reis upp sé sá hinn sami sem var krossfestur. Í þessu birtist ákveðin vernd gegn gnostískum hugmyndum fyrstu aldar – þeim sem vildu skilja á milli hins guðlega Krists og hins mannlega Jesú. Trú postulanna byggist á raunveruleikanum – Jesús dó í raun og reis í raun.
Efi Tómasar er ekki veikleiki, heldur merki um heiðarleika og þor til að spyrja. Jesús forsmáir ekki þá sem efast – hann mætir þeim. Þetta kennir okkur að trúin getur fæðst í gegnum efann – ef við leyfum okkur að stíga inn í samtal við Guð, eins og Tómas gerði.
Friður og fyrirgefning – hjarta trúboðsins
Guðspjallið Jh. 20, 21-22 minnir einnig á þann frið og þá sátt sem Jesús færir. Hann segir: „Eins og faðirinn hefur sent mig, eins sendi ég yður.“ Þetta er köllun okkar allra. Í samfélagi þar sem klofningur, misrétti og ofbeldi eru algeng, er trúverðugt vitni um Krist sá sem vinnur að sátt, fyrirgefningu og samfélagi. Jesús blæs anda sínum á postulana og felur þeim vald til að fyrirgefa syndir – og þessi fyrirgefning er grundvöllur kristins samfélags.
Að lokum skulum við líta inn á við. Er í okkar eigin fjölskyldu eða samfélagi fræ trúar og sáttar – eins konar mustarðskorn sem getur vaxið upp í trú á frelsarann sem bar sárin fyrir okkar sakir?
Bæn
Drottinn minn og Guð minn, gef mér trú sem rís úr efanum. Hjálpaðu mér að þekkja þig í sárum heimsins og bera frið og fyrirgefningu inn í mitt eigið líf og samfélag. Amen.
--
Byggt á Lectio Divina frá ocarm.org: https://ocarm.org/en/prayer/lectiodivina