 |
| Ummyndun Drottins, Lk. 9, 28b-36. Mynd: ChatGPT |
Jesús stígur upp á fjall til að biðja, ásamt Pétri, Jakobi og Jóhannesi. Þar, í miðri bæn, ummyndast ásjóna hans og klæði hans verða skinandi hvít. Honum birtast Móse og Elía í dýrð og tala við hann um „útgöngu“ hans, það er píslarsögu hans, sem er að fara að rætast í Jerúsalem. Lærisveinarnir skynja dýrðina en skilja ekki dýpt hennar. Þeir vilja dvelja þar á fjallinu, í augnablikinu. En þá kemur skýið, tákn nærveru Guðs, og röddin berst: „Þetta er sonur minn sem ég hef útvalið, hlýðið á hann!“ (Lúk 9, 28b–36)
Íhugun
Í tveimur köflum á undan ummyndunarsögunni í Lúkasarguðspjalli kemur skýrt fram hvernig boðskapur Jesú skapar spennu milli þess gamla og nýja. Þrátt fyrir kraftaverk og prédikanir skilur enginn enn hver hann er í raun. Fólkið heldur að hann sé Jóhannes skírari, Elía eða einhver annar spámaður (Lk 9,18–19). Lærisveinarnir viðurkenna að hann sé Messías, en þeir sjá fyrir sér dýrlegan sigurvegara í anda ríkjandi væntinga — konunglegan Messías sem uppfyllir vonir stjórnmálavaldsins og hinnar opinberu trúarhefðar musterisins (Lk 9,20–21). Jesús reynir að leiðrétta þessar hugmyndir og segir þeim að Messías verði að líða, vegna þess að hann gengur til liðs við hina útskúfuðu. Sá sem vill vera lærisveinn hans verður sjálfur að axla krossinn (Lk 9,22–26). En orðin hljóta ekki hljómgrunn — og það er einmitt í slíku ástandi trúarlegra vonbrigða og misskilnings sem ummyndunin á sér stað.
Ummýndun Jesú á fjallinu er því ekki aðeins sýn dýrðar, heldur opinberun þess hver hann er í sannleika — Sonur Guðs, hinn þjáði þjónn sem fer út úr heiminum („exodus“) í gegnum kross og dauða. Þar birtast honum Móse og Elía, fulltrúar lögmálsins og spámannanna, og viðurkenna að þessi leið til dýrðar sé sú sem ritningarnar sjálfar boða. Jesús kemur þannig fram sem hin rétta túlkun á Gamla testamentinu. Hann er lykillinn sem opnar merkingu bæði lögmáls og spádóma.
En lærisveinarnir, rétt eins og við sjálf, þola illa krossinn og vilja dvelja í ljóma augnabliksins. Þeir vilja reisa skýli og vera áfram í dýrðinni. En það sem gerist er hið gagnstæða: skýið, tákn Guðs nærveru, hylur þá og rödd berst frá himni. Þetta sama ský leiddi Ísraelsmenn í gegnum eyðimörkina (sbr. 2Mós 40,34–38; 4Mós 10,11–12) og birtist nú að nýju sem tákn þess að Jesús hefur gengið inn í rými hins guðdómlega. Guð er enn sá sem leiðir fólk sitt, nú með syni sínum sem nýrri og fullkominni opinberun.
Röddin í skýinu segir þeim að hlýða á Jesú, ekki aðeins þegar hann talar um himneska hluti, heldur einnig þegar hann boðar píslargöngu og sjálfsafneitun. Skýið er ekki tákn um fjarlægð Guðs, heldur nærveru hans, hulda en raunverulega.
Lúkas teiknar meðvitaða og djúpa tengingu milli þessarar sögu og hinnar dramatísku stundar í Grasagarðinum. Í báðum tilvikum fer Jesús upp á fjall að biðja, tekur með sér Pétur, Jakob og Jóhannes, og umbreytist í návist Guðs — í dýrð hér, í dauðans angist þar. Í báðum sögum sofna lærisveinarnir og virðast ekki skilja alvöruna. Þeir missa af því sem skiptir mestu. Þetta er áminning til okkar um að vaka og hlusta. Opinberun Guðs krefst viðveru, viðtöku og biðjandi hjarta.
Lærdómur
Ummyndunin kennir okkur að dýrð og þjáning tilheyra sömu leið, sömu opinberun. Við þráum himininn en eigum oft erfitt með að skilja að leiðin þangað liggur í gegnum okkar eigin persónulegu Jerúsalem. Lífið með Kristi veitir ekki undanþágu frá erfiðleikum, heldur umbreytingu á þeim. Eins og skýin hylja stundum sýn okkar, þannig hylur Guð okkur með sinni nærveru — ekki til að fela sig, heldur til að kenna okkur að hlusta í kyrrð, þegar orð verða að þögn og ljósið breytist í trú.
Bæn
Drottinn Jesús, þú sem ummyndaðist á fjallinu og opinberaðir dýrð þína í ljóma og í samtali við Móse og Elía, opinbera okkur einnig þann ljóma sem felst í því að fylgja þér á kross og í kvöl. Gef okkur þolinmæði í bæn, trúfast hjarta og opin eyru, svo við hlýðum þér á öllum stundum — í dýrð sem í dimmu. Amen.
Byggt á Lectio Divina, ágúst 2025 frá Karmelreglunni (ocarm.org).