 |
| Heilagur Vinsent af Páli |
Heilagur Vinsent af Páli (1581–1660) fæddist í litlu þorpi sem heitir Pouy í Gascogne, í suðvesturhluta Frakklands. Fjölskylda hans voru smábændur og hann ólst upp við einfalt líf í sveitasamfélagi. Á þessum tíma gekk Frakkland í gegnum miklar þrengingar: stríð milli kaþólskra og huguenotta höfðu lagt mörg héruð í rúst, sjúkdómar og hungur voru algengir gestir, og alþýðufólk lifði án félagslegs öryggisnets.
Vinsent sýndi snemma gáfur og fékk að stunda nám fyrir tilstuðlan góðviljaðra manna sem tóku eftir honum. Hann var vígður prestur aðeins nítján ára gamall, en í fyrstu var hugur hans og metnaður fremur jarðbundinn: hann hugsaði fyrst og fremst um stöðu sína og tekjur. Með tímanum átti hann þó eftir að ganga í gegnum djúpa andlega reynslu sem breytti lífi hans.
Í janúar 1617 var hann kallaður til þorpsins Folleville í Picardy, þar sem hann veitti fátækri konu sakramenti eftir langa og þunga baráttu við samviskuna. Sú reynsla opinberaði honum hve mikil þörf var á prestum sem gætu boðað fagnaðarerindið á lifandi hátt og veitt fólki sátt og fyrirgefningu. Hann átti síðar eftir að líta á þetta sem upphaf köllunar sinnar.
Síðar sama ár, þegar hann var sóknarprestur í Châtillon-les-Dombes, frétti hann af fjölskyldu sem lá veik og yfirgefin í bænum. Hann hvatti sóknarbúa til að hjálpa, og viðbrögðin urðu slík að hann sá að kærleikurinn þurfti skipulag, ekki aðeins tilfallandi gjafir. Af þessu spratt fyrsta kærleiksfélagið sem hann stofnaði með leikmönnum.
Til að skilja mátt þessara atvika verður að horfa til aðstæðna fólksins. Fátæktin var djúpstæð, sveitirnar hrjáðar af stríðum og óróa, og sjúkdómar gátu gert heilu fjölskyldurnar hjálparlausar. Prestarnir í sveitunum voru oft lítt menntaðir og þjónustan takmörkuð. Í þessu samhengi skynjaði Vinsent að kærleikur og trú yrðu að haldast í hendur: að boðun fagnaðarerindisins og skipulögð hjálp væru óaðskiljanleg. Þessi reynsla, sameinuð bernskuárunum í Pouy, mótaði það sem síðar var kallað vincentískur andi: að sjá Krist í hinum fátæku og mæta þeim bæði í orði og verki.
Eftir þessar reynslustundir í Folleville og Châtillon helgaði Vinsent líf sitt þjónustu við hina smæstu. Hann stofnaði Samfélag trúboðspresta (Lasarista) og síðar regluna Dætur kærleiksins ásamt heilagri Lúisu de Marillac. Verk hans vöktu samstöðu og kærleika um allt Frakkland og hafa lifað áfram í alþjóðlegu starfi trúarreglanna. Vinsent lést í París árið 1660 og var tekinn í tölu heilagra árið 1737.
Tilvitnun
Úr skrifum heilags Vinsents: „Enda þótt hinir fátæku séu oft hrjúfir og óheflaðir megum vér ekki dæma þá eftir ytra útliti eða af gjöfum hugans sem þeir virðast hafa fengið. Þvert á móti ef þér hugleiðið hina fátæku í ljósi trúarinnar þá munuð þér taka eftir að þeir taka stöðu Sonar Guðs sem kaus að vera fátækur. Enda þótt hann hafi í píslargöngu sinni næstum glatað útliti manns og var talinn heimskingi af heiðingjunum og Gyðingum hneyksli sýndi hann þeim að erindi hans var að prédika til hinna fátæku: „Hann hefur sent mig til að flytja fátækum gleðilegan boðskap.“ Vér eigum einnig að hafa þennan sama anda og breyta eftir athöfnum Krists, það er vér verðum að annast hina fátæku, hughreysta og hjálpa þeim og styrkja málstað þeirra.“ (Úr efri óttusöng dagsins í tíðabænabók Kaþólsku kirkjunnar á Íslandi sjá hér)
Lærdómur
Heilagur Vinsent af Páli sýnir okkur að þjónusta við fátæka er ekki aukaatriði heldur hjarta kristinnar trúar. Þegar við leggjum niður eigin þægindi til að mæta þörfum náungans, þá er það sjálfur Kristur sem við mætum. Hann minnir okkur á að þjónustan við náungann er ekki truflun frá bæninni, heldur lifandi bæn í verki. Eins og hann sagði sjálfur: „Það er skylda vor að velja þjónustu við hina fátæku á undan öllu öðru.“
Lasaristar og Ísland
Prestar í prestafélagi heilags Vinsents voru gjarnan nefndir Lasaristar eftir húsi heilags Lasarusar í París þar sem reglan fékk fyrst aðsetur. Þeir helguðu sig predikun, prestauppfræðslu og þjónustu við fátæka. Á Íslandi minnist fólk einkum séra Huberts Th. Óremusar (1914–1984), sem gekk í Lasaristaregluna árið 1936. Hann starfaði hér sem prestur, meðal annars í Hafnarfirði og síðar sem aðstoðarprestur við dómkirkju Krists konungs í Reykjavík. Hann er þannig lifandi dæmi um hvernig andi heilags Vinsents af Páli hefur náð til Íslands í gegnum starf Lasarista.
Dætur kærleiksins og heilög Katrín Labouré
Ein af systrunum í reglu heilags Vinsents Dætrum kærleikans varð síðar þekkt fyrir einstaka náðargjöf: heilög Katrín Labouré (1806–1876), sem bjó í klaustri reglunnar í París.
Hún varð vitni að birtingu heilagrar Maríu guðsmóður árið 1830 og hlaut það hlutverk að miðla til heimsins tákninu sem við þekkjum sem kraftaverkamenið. Með því hefur trúararfleifð Vinsents af Páli, sem byggðist á þjónustu, auðmýkt og kærleika til fátækra, tengst djúpt rótgróinni Maríudýrkun og andlegri huggun milljóna kristinna manna. Kraftaverkamenið hefur síðan orðið vitnisburður um hvernig kærleikur og trúarmáttur halda áfram að streyma frá anda heilags Vinsents.
Kraftaverkamenið og Ísland
Þessi arfleifð náði líka hingað til lands. Faðir Róbert Bradshaw fyrsti sóknarprestur Maríusóknar í Breiðholti, starfaði með Maríulegíóninni. Eitt af því sem trúboðar legíónarinnar gerðu í starfi sínu var að dreifa kraftaverkameninu, með bæninni á íslensku: „María, getin án syndar, bið þú fyrir oss er leitum athvarfs hjá þér.“ Þannig tengjast arfleifð heilags Vinsents af Páli, vitranir heilagrar Katrínar Labouré, starf föður Róberts og Maríulegíónarinnar trúarlífi Íslendinga með áþreifanlegum hætti. Ritari þessara orða getur borið vitni um heimsókn frá tveim trúboðum Maríulegíónarinnar í stúdentaíbúð á Gamla Garði líklega síðla árs 1982 og viðtöku mensins.
Lasaristar í dag
Lasaristar eru enn starfandi á alþjóðavísu með þúsundir meðlima í yfir áttatíu löndum. Þeir sinna þjónustu við fátæka og sjúka, leggja rækt við menntun presta og djákna og taka þátt í trúboði á svæðum þar sem kirkjan er veikburða eða þar sem þörfin er mest. Reglan vinnur jafnframt náið með leikmönnum og hefur meðal annars stutt tilurð samtaka á borð við Vincent de Paul Society. Í dag má finna starf Lasarista allt frá háskólum Evrópu til fátækrahverfa í Manila og trúboðsstarfa í Afríku. Sameiginlegt öllum þessum verkefnum er að lifa kærleika Krists í verki og að fylgja hvatningu heilags Vinsents: að þjóna hinum fátæku fyrst og fremst.
Bæn
Guð, þú fylltir hjarta heilags Vinsents af Páli eldmóði og kærleika til að þjóna hinum fátæku. Vek í okkur sömu þrá eftir að annast þá sem standa höllum fæti, svo að við elskum þig í bræðrum og systrum okkar. Fyrir Jesú Krist, Drottin vorn. Amen.