 | |
| Hl. Brúnó og félagar, stofnendur Karþúsareglunnar |
Æviágrip
Hl. Brúnó fæddist í Köln um árið 1030 og hlaut framúrskarandi menntun. Hann varð kennari og síðar skólastjóri við dómkirkjuskólann í Reims í Frakklandi. Þar öðlaðist hann orðspor sem einn lærðasti maður síns tíma, en innra með honum kviknaði þrá eftir dýpri einingu við Guð. Árið 1084 leitaði hann ásamt sex félögum í fjalladal í Chartreuse nálægt Grenoble og þar reistu þeir einfalda klefa í kringum litla kirkju. Þannig varð Karþúsareglan til, sem sameinar einlífi og samfélag á einstakan hátt: munkar lifa lífinu hver í sínum klefa en sameinast í bæn og messu. Brúnó var síðar kallaður til Rómar af páfa, en fékk að lokum að draga sig í hlé í Kalabríu þar sem hann andaðist árið 1101. Hann var aldrei formlega tekinn í tölu heilagra, en helgun hans var staðfest af páfa árið 1623.
Hið íhugandi líf
Hl. Brúnó taldi að Guð væri ekki að finna í hávaða heimsins heldur í kyrrð hjartans. Hann kenndi að í þögn, kyrrð og einveru felst ekki tómleikatilfinning heldur nærvera Guðs. „Í kyrrðinni talar Guð,“ sagði hann, og sú setning er eins og þráður sem tengir Karþúsaregluna við aðrar íhugunarhefðir kirkjunnar — þar á meðal Karmelregluna. Hugleiðandi líf hl. Brúnós er áminning um að jafnvel á tímum þar sem allt virðist vera á stöðugri hreyfingu, þarf maðurinn stað til að standa kyrr – að hlusta. Í þeirri kyrrð getur hann fundið ljós og frið Guðs.
Reglustofnandinn
Karþúsareglan hefur frá upphafi haldið fast við þá stillingu og einfaldleika sem Brúnó lagði grunn að. Hún hefur aldrei verið fjölmenn, en áhrif hennar eru djúp.
Í munkaklefunum í Chartreuse-fjöllum þróuðu munkarnir síðar hinn fræga Chartreuse-líkjör, búinn til úr 130 jurtum og kryddum samkvæmt fornu handriti. Drykkurinn var upphaflega ætlaður til lækninga, en varð síðar að tákni sjálfrar reglunnar: náttúrulegs einfaldleika, reglusemi og lífsanda. Enn í dag eru það aðeins tveir karþúsamunkar sem þekkja nákvæma uppskriftina. Áhrif Brúnós sjást víðar – í menningu, list og andlegum arfi Vesturlanda. Líkt og Karmelreglan minnir Karþúsareglan okkur á að íhugun er ekki flótti, heldur þjónusta við heiminn í trúfesti og hljóði.
Tengsl við Karmelregluna
Á 16. öld, þegar heilagur Jóhannes af Krossi hugleiddi hvaða leið hann ætti að fylgja í leit sinni að Guði, heimsótti hann karþúsaklaustur nálægt Segovia. Hann var þá þegar orðinn Karmelíti, en þráði einfaldara, íhugulara líf. Kyrrðin og þögnin sem hann fann meðal Karþúsa hrifu hann djúpt, og hann hugsaði sig um hvort hann ætti að ganga í regluna. En Guð hafði önnur áform: hann hitti heilaga Teresu frá Avíla, sem sannfærði hann um að endurnýja Karmelregluna í anda hinnar fyrstu einlægni og kyrrðar. Þannig varð hugmyndin um endurnýjun Karmels í raun innblásin af anda Karþúsa. Þögn, kyrrð og einbeitt bæn urðu miðja hinnar endurnýjuðu Karmelhefðar – og í skrifum Jóhannesar, einkum í Loga lifandi elsku og Ljóðum andans, má finna djúp áhrif Brúnós og Karþúsareglunnar, þó hann hafi aldrei gengið í hana.
Tilvitnun
„Hve gott og hve fagurt er að dvelja í þessari einveru, þar sem Guð sér um sína og fyllir þá ljósi sínu. Hér lærist að njóta kyrrðarinnar, að hlusta og að finna frið sálarinnar.“
Úr bréfi heilags Brúnós til Stephens, ráðgjafa og síðar konungs Englands.
Lærdómur
Heilagur Brúnó minnir okkur á að líf mannsins þarf stundir þagnar og íhugunar, hvort sem hann býr í klaustri eða í borg. Á Íslandi, þar sem kyrrðin og víðáttan eru hluti af sjálfu landslaginu og óbyggðirnar kalla, er hugsun Brúnós ekki fjarlæg. Þeir sem rækta bæn, kyrrð, innri sjálfsskoðun og hlusta á andardrátt Guðs — hvort sem það er í kirkju, garðskála eða á göngu í fjallshlíð — eru á sama ferðalagi og Karþúsamunkarnir.
Bæn
Guð, sem kallaðir heilagan Brúnó til að þjóna þér í þögn og kyrrð,
gef að við finnum tíma til að hlusta á rödd þína
og leita þín í einlægni hjarta okkar.
Lát okkur með lífi okkar bera vitni um frið þinn
og þjónusta heiminn í trúfesti og hljóði.
Fyrir Jesú Krist, Drottin vorn. Amen.