 |
| Hl. Aloisíus Gonzaga - mynd: ChatGPT |
„Leitið fyrst ríkis Guðs og réttlætis hans.“ (Mt 6,33)
Í dag minnumst við heilags Aloisíusar Gonzaga (1568–1591), ungs reglubróður í Jesúítareglunni sem varð að tákni fyrir afneitun auðs, andlega lotningu og fórnfýsi í þjónustu við sjúka. Hann dó aðeins 23 ára gamall, en líf hans hefur í gegnum aldirnar talað beint til hjarta kirkjunnar – og gerir það enn.
Háættaður prins sem valdi fátækt og þjónustu
Aloisíus fæddist í kastalanum í Castiglione delle Stiviere á Ítalíu og var elstur átta systkina í hinni voldugu Gonzaga-aðalsætt. Faðir hans sá fyrir sér framtíð sonar síns sem hershöfðingja og arftaka aðalstignarinnar. En Aloisíus hafði aðrar hugmyndir. Hann þróaði með sér sterka trúarlífssýn strax í barnæsku, og helgaði tíma sínum bæn, íhugun og lestri heilagra ritninga. Þegar hann var aðeins sextán ára afsalaði hann sér öllum erfðarétti til yngri bróður síns og sótti um inngöngu í Jesúítaregluna. Sú ákvörðun vakti mikla undrun: hvernig gat ungur maður hafnað völdum, auði og frægð – og valið reglulíf í fátækt og hlýðni? Svar hans var einfalt: Kristur var dýrmætari en allt annað.
Farsóttin og þjónustan við hina sjúku
Árið 1591 skall á farsótt í Róm, sem lagði borgina í sára eymd. Jesúítarnir brugðust við af einlægni og skipulögðu hjálparstarf sem fól í sér að sinna sjúkum á götum og stofna sjúkrahús fyrir þá sem enginn annar vildi snerta. Aloisíus var í hópi ungra bræðra sem tók þátt í þessu – þrátt fyrir að vera veikburða til heilsunnar sjálfur. Hann bar sjúka á herðum sér, þvoði þeim og gaf þeim mat og huggun. Hann smitaðist og lést 21. júní sama ár. Hann var ekki sá eini: að minnsta kosti átta ungir Jesúítar létust í þessari þjónustu. En saga hans lifði, meðal annars vegna uppruna hans, trúarstyrks og þeirrar staðfestu sem hann sýndi í lífi og dauða.
Andóf að innan – heilagleiki sem afneitun forréttinda
Það eitt að vera af góðum ættum gerir engan heilagan – og það eitt að deyja af fórnfýsi er heldur ekki sjálfkrafa nóg til dýrlingatöku. Í hefð kaþólsku kirkjunnar er það samfelldur og staðfastur vilji til að lifa guðrækilegu lífi í anda kærleika, auðmýktar og sjálfsfórnar sem skilgreinir heilagleika. Það sem gerir Aloisíus að heilagri fyrirmynd er hvernig hann lifði: í hreinleika, trú, sjálfsafneitun og djúpri ást til Guðs og manna. Öfugt við marga aðra ungu Jesúítana sem þjónuðu með honum, vakti hann eftirtekt – ekki vegna þess sem hann átti, heldur vegna þess sem hann hafnaði.
Boðskapur til aðalsins og valdhafanna
Það er vel hugsanlegt að ætterni hans og ákvörðun hafi hjálpað til við að saga hans lifði. En það gerir hana ekki síður að vitnisburði: hann er andhetja aðalsins. Hann afsalaði sér öllu því sem aðrir börðust fyrir og þráðu, lífi valda, áhrifa og auðlegðar, gekk inn í reglulíf fátæktar og dó í örmum þeirra sem voru á jaðri samfélagsins. Kirkjan sá í honum tækifæri til að kalla aðalsmenn til vitundar um samfélagslega ábyrgð: ef jafnvel Gonzaga-prinsinn gat valið krossinn, af hverju ekki þeir? Á tíma hyldýpisgjár milli stétta varð hann tákn þess að heilagleikinn er ekki bundinn uppruna heldur ákvörðun.
Guðspjall dagsins og hin dýpri þversögn
Guðspjall dagsins (Mt 6, 24–34) verður lifandi í lífi Aloisíusar: „Þér getið ekki þjónað Guði og mammon... Leitið fyrst ríkis Guðs og réttlætis hans.“ Hann hafði allt sem heimurinn gat boðið – en kaus að treysta Guði algjörlega. Dýrð Drottins lýsti í veikleika sem jafnframt sýndi fram á heilagleika hans og traust á Guði. Með dýrlingatöku hans sýndi kirkjan ekki aðeins hvað hún metur – heldur líka hverjir hún ætlast til að axli ábyrgð.
Bæn
Drottinn Guð, þú gafst heilögum Aloisíusi Gonzaga náð til að hafna auði og völdum og fylgja þér í fátækt og kærleika. Gef okkur að við, að fyrirmynd hans, lærum að þjóna sjúkum, minnsta fólki þessa heims og treysta á þig í öllu. Fylltu okkur trú, von og kærleika – svo að við leitum fyrst þíns ríkis. Fyrir Krist, Drottin vorn. Amen.