 |
| Blessaður Peter To Rot. Mynd: ChatGPT |
Í dimmum fangaklefa í Rakunai árið 1945 sat ungur faðir og trúkennari, Peter To Rot, rólegur og staðfastur. Hann vissi hvað beið hans. „Ég verð að deyja,“ sagði hann. „Ég er í fangelsi vegna þeirra sem brjóta hjúskaparheiti sín og þeirra sem vilja ekki leyfa verki Guðs að halda áfram.“ Að hans mati var það nóg. Og það var nóg fyrir kirkjuna sem nú, áratugum síðar, mun hylla hann sem dýrling – fyrsta helgaða manninn frá Papúa Nýju-Gíneu.
Æviágrip
Blessaður Peter To Rot fæddist árið 1912 í Rakunai á eyjunni New Britain í Papúa Nýju-Gíneu, inn í samfélag sem var nýkomið til kristinnar trúar. Foreldrar hans voru meðal fyrstu innfæddu íbúanna sem tóku við skírn, aðeins fjórtán árum áður. Faðir hans, Angelo To Puia, var ættbálkahöfðingi og virtur leiðtogi. Að sá maður skyldi gerast kristinn var ekki einungis persónuleg ákvörðun, heldur einnig opinber afneitun þeirra siða sem höfðu ríkt þar um aldir: fjölkvænis, galdra, heiðinna fórna og jafnvel mannáts. Með skírn sinni tók hann við kristinni trú og lagði til jarðnæði fyrir kirkju, skóla og heimili trúboða.
Í þessu nýja trúarumhverfi ólst Peter upp. Hann sýndi snemma djúpa lotningu fyrir sakramentunum, þjónaði við altarið og var að endingu sendur í skóla fyrir trúkennara (katekista). Hann varð andlegur leiðtogi samfélagsins og dyggur þjónn við altarið. Þegar trúboðar voru teknir höndum af japönskum hernámsyfirvöldum árið 1942, tók hann við forystunni.
Í fyrstu leyfðu hernámsyfirvöldin trúariðkun með takmörkunum, en árið 1943 var öll opinber iðkun trúar bönnuð. Allir katekistar voru kallaðir á lögreglustöðina og beðnir að hætta öllu starfi. Peter To Rot reyndi að útskýra að þjónusta sín væri andleg, ekki pólitísk, en var hafnað. Þegar aðrir drógu sig í hlé af ótta eða óvissu, stóð Peter einn eftir.
En hann hætti ekki. Hann trúði því að köllun sín væri ekki háð ytri aðstæðum, heldur boð Guðs. Hann safnaði litlum hópum saman í skjóli nætur, kenndi og bað með þeim, skírði börn og blessaði hjónabönd í fjarveru prests. Hann vissi að hann var orðinn eini hlekkurinn milli samfélagsins og kirkjunnar, og hann sinnti þeirri þjónustu af djúpri trúmennsku og meðvitund um hættuna sem því fylgdi.
Þegar leið að lokum stríðsins og Japanir reyndu að vinna hylli heimamanna með því að endurvekja fornar siðvenjur, þar á meðal fjölkvæni, varð Peter To Rot einn helsti talsmaður kristins hjónabands. Hann fordæmdi opinberlega þá sem tóku sér aðrar eiginkonur – jafnvel sinn eigin bróður og áhrifamikla embættismenn. Hann var því handtekinn og lokaður inni, þar sem hann sýndi yfirvegun, hlýju og óbilandi trúfesti. Hann var myrtur í fangelsinu í júlí 1945.
Peter To Rot skildi eftir sig eiginkonu, þrjú börn og samfélag sem heillaðist af trú hans og staðfestu. Hann var lýstur sem blessaður árið 1995 af Jóhannesi Páli II og verður tekinn í tölu dýrlinga þann 19. október 2025.
Tilvitnun
„Ég er í fangelsi vegna þeirra sem brjóta hjúskaparheit sín og fyrir þá sem vilja ekki leyfa verki Guðs að halda áfram. Það er allt og sumt. Ég verð að deyja.“
– Peter To Rot, 1945
Samantekt og lærdómur
Peter To Rot er vitnisburður um það að heilagleiki sprettur ekki aðeins fram í vígðu lífi, heldur líka í hjarta heimilisins, í samfélagsþjónustu og í daglegum ákvörðunum sem krefjast hugrekkis. Hann var hvorki prestur né munkur heldur leikmaður, eiginmaður og faðir – og hann varð píslarvottur.
Í samfélagi sem hafði snúið frá gömlum siðum varð Peter burðarsúla kristins lífs. Hann stóð einn eftir þegar aðrir þögðu, og varð andlegur leiðtogi í umhverfi þar sem öll trúariðkun var bönnuð. Hann bar ábyrgðina sem honum var falin sem katekisti – og hann bar hana allt til enda. Hann stóð vörð um hjónabandið – ekki sem samfélagssáttmála, heldur sem heilagt sakramenti, jafn dýrmætt og lífið sjálft.
Í samtímanum þar sem helgi hjónabandsins á undir högg að sækja, þar sem sambandsslit eru algeng, talar Peter To Rot með sínum lífsstíl og dauða: að kærleikssamband tveggja einstaklinga í trúfesti við Guð og hvert annað er vitnisburður um fagnaðarerindið. Hann minnir okkur á að stundum er það trúmennskan í hinu „smáa“ sem verður stærsta vitnið.
Bæn
Dýrðlegi Guð, Faðir trúfastra,
þú gafst kirkjunni Peter To Rot sem þjón þinn,
sem í leikmannsköllun sinni varð vitni þitt allt til dauða.
Vek meðal okkar virðingu fyrir hjónabandinu sem heilögum sáttmála,
styrk hjón og foreldra í trúfesti og ást,
og gef okkur hugrekki til að standa vörð um sannleikann með lífi okkar.
Fyrir Krist, Drottin vorn. Amen.